İsrail, uzun zamandır Ortadoğu’da bir bölgesel güç olma hayalleri peşinde koşuyor. Ancak Foreign Policy dergisinde yayınlanan son analiz, bu hayallerin ciddi bir şekilde sorgulanmaya başlandığını ortaya koyuyor. Özellikle Irak ve Suriye’nin iç savaş sonrası yaşadığı derin dönüşümler, İsrail’in stratejik konumunu tehdit eden faktörler arasında yer alıyor. Orta Doğu’nun karmaşık siyasi yapısı üzerinde derinlemesine bir inceleme yaparak, İsrail’in bölgesel güç olma potansiyelinin neden sarsıldığını ele alacağız.
Son yıllarda, Orta Doğu’da yaşanan jeopolitik dönüşümler, birçok ülkede güç dengelerini alt üst etti. Özellikle Suriye’deki iç savaş, İran’ın bölgedeki etkisini artırdı ve bunu takip eden gelişmeler, İsrail için riskli bir ortam yarattı. İran, Suriye’deki müttefikleri aracılığıyla İsrail’in sınırlarına daha da yaklaşırken, bu durum Tel Aviv’in güvenlik endişelerini tetikliyor. Her ne kadar İsrail, gelişmiş askeri gücüyle etkisini sürdürse de, bölgesel dinamikler karşısında yalnız kalması, bu gücün sorgulanmasına yol açıyor.
İsrail'in kurulduğu günden bu yana benimsediği stratejik yaklaşım, ordusunun güçlendirilmesine ve uluslararası müttefiklerle olan ilişkilerin derinleştirilmesine dayanıyor. ABD ile olan ilişkisi her ne kadar sağlam görünse de, bölgedeki diğer aktörlerin yükselişi, bu ilişkiyi sorgulattı. Özellikle Arap ülkeleriyle ilişkilerini normalleştirme çabaları, yeni siyasi dinamiklerle etkileşime girdi. Örneğin, Suudi Arabistan ve Birleşik Arap Emirlikleri gibi ülkelerin artık İran ile daha yakın ilişkiler kurması, İsrail’in yalnızlığını artırdı. Bu tür gelişmeler, bölgedeki güç dengesinin sarsılmasına yol açarken, İsrail’in stratejik planlarını da tehdit ediyor.
İsrail’in, Suriye ve Irak’ta yaşananların gizli yahut açık etkilerini nasıl yöneteceği, Asya ve Avrupa’nın bu gelişmelere bakış açısıyla doğrudan bağlantılı. Özellikle Rusya’nın Suriye’deki varlığı ve İran’ın etkisi, bu ülkelerin hem bölgesel hem de küresel güç olarak konumlarını yeniden değerlendirmelerine neden oluyor. Dolayısıyla, İsrail’in bölgesel güç olma iddiaları, başka bölgesel gücün artmasıyla elbette yanıt bulmakta zorlanıyor. Aksi takdirde, toplam güç algısını da sorgulaması gerekecek.
Özellikle, İran’ın Suriye’deki askeri varlığı ve Hizbullah gibi milis gruplarının etkisi, İsrail’in güvenliği ve sınırları üzerindeki tehdidi artırıyor. Tahran’ın bu gruplar aracılığıyla yaptığı desteklemeler, İsrail’in buralardaki etkisini doğrudan tehdit etmekte. Tel Aviv yönetimi, pek çok kez bu gruplara yönelik hava saldırıları düzenleyerek, bahsettiğimiz tehdidi bertaraf etmeye çalıştı. Ancak bu saldırıların sonuçları ve uzun vadeli etkileri hep tartışmalı olmuştur. Dolayısıyla, İsrail’in bu mücadelede nasıl bir strateji izleyeceği, sadece kendi güvenliğini değil, aynı zamanda bölgedeki geleceğini de şekillendirecek.
Bunların yanı sıra, Gulf ülkeleri ve İsrail’in ilişkilerinin normalleşme süreci, Orta Doğu üçüncü bir aktörünün önemini arttırmış durumda. Özellikle, Birleşik Arap Emirlikleri’nin Arap Baharı sonrası daha bağımsız bir dış politika izlemesi, yeniden dengeleri altüst etti. Bu durum, İsrail’in stratejik yönelimlerinin yeniden değerlendirilmesine yol açıyor. Dolayısıyla, bu bağlamda, bölgesel güç olma hedefine ulaşmasındaki en önemli faktörlerin, ayrıca Tahran ve çeşitli aktörlerle olan ilişkilerde göz önünde bulundurulması gerekebilir.
İsrail’in uluslararası çatışmalara yönelik tutumu, bölgesel güç olma hayallerini doğrudan etkileyen bir diğer faktör. Ortadoğu’da yaşayan çeşitli gruplar, özellikle geçmişte yaşanan çatışmalar nedeniyle güvenlik endişeleri taşımakta. Bu nedenle, bölgesel güç olma yönündeki adımların yalnız izlenmesi yerine, diğer ülkelerle siyasi iş birliği ve müzakerelerin artması gerekiyor. Ayrıca, bu tür bir yaklaşım yalnızca İsrail için değil, aynı zamanda bölgedeki diğer ülkeler için de önemli olabilir.
Sonuç olarak, İsrail’in bölgesel bir güç olma hayalleri üzerinde ciddi sorgulamalar var. Ortadoğu’da yaşanan sürekli değişimler ve güvenlik tehditleri, Tel Aviv’in stratejilerini yeniden gözden geçirmesine neden olmaktadır. Bu durumda, İsrail’in sadece askeri gücü değil, aynı zamanda diplomasisi ve uluslararası ilişkileri de bu konudaki başarıya ulaşması açısından kritik öneme sahip. Dolayısıyla, gelecekteki gelişmeler, bu güçlü aktörün nasıl bir yol izleyeceğini belirlerken, bölgedeki diğer ülkelerin de müdahalesiz olamayacağı konular arasında yer alıyor. İsrail’in bölgedeki durumu, sadece onun geleceğini değil, aynı zamanda Orta Doğu’nun genel yapısını da şekillendirecektir.
